تدابیر درمانی و مراقبتی عوارض خونی ناشی از شیمی درمانی:

 ترومبوسیتوپنی (افت پلاکت)

تشخیص افت پلاکت همیشه آسان نیست چون ممکن است بیمار علایم ظاهری خاصی نداشته باشد. به همین دلیل پزشک معالج به کمک آزمایش خون مرتب , وضعیت پلاکتها را ارزیابی مینماید.

علایمی که ممکن است بروز کند عبارتند از:

خونریزی بینی , خونریزی دهان و لثه , خونریزی قاعدگی شدید , خونمردگی ریز و نقطه ای در پوست , خونریزی شدید و استفراغ یا مدفوع خونی

 روشهای مراقبت از خود در ترومبوسیتوپنی :

 جلوگیری از بروز صدمه و جراحت

Ø    استفاده از ماشین ریش تراش به جای تیغ

Ø    استفاده از مسواک نرم

Ø    عدم استفاده از انما و دماسنج مقعدی

Ø    نفس کشیدن با ملایمت از بینی

Ø    مشورت با پزشک در مورد استفاده از نخ دندان

درمان:

فاکتور رشد پلاکت:

معمولآ 24_6 ساعت بعد از شیمی درمانی , Neumega     داده میشود. گاهی هم از 2 روز قبل از شیمی درمانی جهت پیشگیری تجویز میشود. این که بیمار سابقه افت پلاکت داشته است یا خیر , در تجویز فاکتور رشد نقش بسزایی دارد.

تزریق پلاکت:

اگر میزان پلاکت خون بسیار پائین باشد , پزشک معالج پلاکت آماده که در بانک خون نگهداری میشود , تجویز میکند.

مهمترین عارضه تزریق پلاکت حساسیت است . بنابراین در صورت مشاهده کهیر , احساس خارش و گرگرفتگی به پزشک یا پرستار اطلاع دهید.

تزریق پلاکت باید در بیمارستان زیر نظر پزشک تزریق شود.

آنمی (کاهش گلبول قرمز)

در طول درمان با آزمایشات منظم وضعیت گلبول قرمز ارزیابی میشود.

در صورت افت گلبول قرمز ممکن است علایم زیر در بیمار بروز کند:

خستگی (کوفتگی بدن) , رنگ پریدگی , تنفس تند و سطحی , احساس سرما , احساس گیجی , وزوز گوش و طپش قلب

روشهای مراقبت از خود در آنمی:

Ø    در طول روز به میزان کافی استراحت کنید.

Ø    شبها به میزان کافی بخوابید.

Ø    به آرامی تغییر وضعیت دهید. (از وضعیت ایستاده به نشسته یا خوابیده و بالعکس) تا دچار سر گیجه نشوید.

Ø    از غذا و مایعات به میزان کافی مصرف کنید.

Ø    در کارها و امور روزمره از دیگران کمک بگیرید.

درمان:

فاکتور رشد گلبول قرمز:

در صورت افت گلبول قرمز ممکن است برای شما فاکتور رشد گلبول قرمز تجویز شود این فاکتور بصورت هفتگی و زیر جلدی داده میشود. انواع فاکتور رشد گلبول قرمز در جدول شرح داده شده است.

تزریق خون:

تزریق خون کامل یا خون شسته شده بعد از مشاهده وضعیت آزمایش خون توسط پزشک معالج تجویز میشود. معمولآ زمانی تزریق خون در نظر گرفته میشود که بیمار نیاز اورژانسی به خون داشته و افت گلبول قرمز بسیار شدید است.

عوارض تزریق خون هم بیشتر حساسیت است. پس در صورت احساس گر گرفتگی , لرز , کهیر و خارش پزشک یا پرستار را مطلع نمائید.

نوتروپنی (کاهش گلبول سفید)

افت گلبول سفید خطر ابتلا به عفونت را در بیمار افزایش میدهد. با توجه به اینکه عفونت یکی از مهمترین عارضه های شیمی درمانی محسوب میشود کنترل آن بسیار حائز اهمیت است.

برخی از علایم افت گلبول سفید عبارتند از:

علایم شبه سرماخوردگی , تب , لرز , سرفه و زخم گلو , برافروختگی پوست , درد شکم , ادم , قرمزی ئ التهاب اطراف زخم ها

روشهای مراقبت از خود در افت گلبول سفید:

Ø    از افرادی که دچار بیماریهای عفونی هستند دوری کنید.

Ø    از جاهای شلوغ و پر ازدحام پرهیز نمائید.

Ø    روزانه استحمام کنید.

Ø    بطور مرتب دستانتان را با آب و صابون بشوئید.

Ø    زخم های بدنتان را تمیز نگه دارید.

Ø    از کسانی که به تازگی واکسینه شده اند دوری کنید.

Ø    بهداشت دهان و دندان را به دقت رعایت کنید.

Ø    از مصرف گوشت , ماهی و تخم مرغ خام خودداری کنید.

درمان:

فاکتور رشد گلبول سفید:

اگر فردی سابقه افت گلبول قرمز داشته باشد یا در حین درمان دچار افت گلبول قرمز شود از فاکتورهای رشد گلبول سفید ع مطابق جدول استفاده میشود. به طور معمول فاکتور رشد 24 ساعت بعد از شیمی درمانی شروع میشود.

معمولترین و شایعترین عارضه فاکتور رشد گلبول سفید , درد استخوانی است که با مسکن قابل کنترل است. در صورتیکه دچار این عارضه شدید به پزشک یا پرستارتان در میان بگذارید.

  نکات مهم :

اکنون که مدیریت مشکلات خونی در شیمی درمانی را فرا گرفتید برخی نکات کلی و مهم را به خاطر داشته باشید:

• در هنگام دریافت فاکتور رشد زمانبندی را طبق دستور پزشک رعایت کنید.
• در صورت تداخل شیمی درمانی با سایر برنامه های درمانی مانند واکسیناسیون یا حوادث خاص با پزشک معالج مشورت کنید.
• هر سوال مرتبط با وضعیت سلامتیتان را یادداشت نموده هنگام ویزیت از پزشک یا پرستار سوال کنید.
• درمان را نیمه کاره رها نکنید.

 صفحه بعدی »»»

   مطالب مرتبط:

مدیریت مشکلات خونی در سرطان (1)

مدیریت مشکلات خونی در سرطان (2)

مدیریت مشکلات خونی در سرطان (3)

مدیریت مشکلات خونی در سرطان  (4)

راهنمای افت گلبولهای سفید در بیماران سرطانی

 خواننده گرامی سلام ؛ 

با تواضع و ادب ...سایت "ایران انکو" پیرامون موضوعات سرطان به قلم نگارنده  افتتاح شد .

بازدید ، نظرات و نوشته های شما دلگرمی بخش خواهد بود.

تاثیر شیمی درمانی بر روی سلولهای خونی :

داروهای شیمی درمانی از طریق گردش خون به همه جای بدن منتقل شده , هر گونه رشد و تکثیر را متوقف کرده یا کاهش میدهند.

 یکی از این نقاط مغز استخوان است . کاهش رشد و تکثیر در مغز استخوان میتواند موجب آنمی ,نوتروپنی و ترومبوسیتوپنی شود.

البته با توجه به نوع دارو و تفاوت سرعت رشد سلولهای خونی ممکن است یکی از سه عارضه مذکور یا هر سه رخ دهد.

در صورت بروز هر کدام از سه عارضه , پزشک معالج تدابیری را در نظر میگیرد و با استفاده از روشی خاص انرا درمان مینماید.

 تاثیر کاهش سلولهای خونی بر شیمی درمانی:

ممکن است پزشک معالج به دلیل کاهش سلولهای خونی میزان دارو را کاهش دهد یا مدتی درمان را به تاخیر بیاندازد. برنامه درمانی که پزشک برای شما تعیین کرده است , بهترین تصمیمی است که میتوانسته اتخاذ کند. وقتی برنامه درمانی به هر دلیلی کاهش یابد یا به تاخیر بیافتد در واقع درمان ناقص انجام شده است.

شیمی درمانی روشها و مقادیر متفاوتی دارد. اگر سلولهای خونی کاهش شدید داشته باشد پزشک برنامه درمانی را طوری تنظیم میکند که مشکلی به وجود نیاید. گاهی هم علی رغم بروز مشکلات از بیمار میخواهد که عوارض را تحمل کند تا برنامه درمانی تکمیل شود.

 درمان کاهش سلولهای خونی :

هر کدام از عارضه های آنمی , نوتروپنی و ترومبوسیتوپنی نیازمند درمان اختصاصی هستند. سازمان انتقال خون با پالایش خونهای اهدایی جهت آنمی و ترومبوسیتوپنی فراورده هایی را آماده میکند.

این فراورده ها که شامل خون کامل , خون شسته شده و پلاکت است در بانک خون نگهداری می شود و پزشک معالج در صورت نیاز تجویز مینماید. فراورده های خونی بیشتر در مواقعی کاربرد دارد که نیاز باشد سریعآ وضعیت گلبول قرمز و پلاکت بهبود پیدا کند.

لازم به توضیح است که این فراورده ها در بهبود نوتروپنی تاثیری ندارد و جهت افزایش گلبول سفید از روشهای دیگری استفاده میشود.

 فاکتورهای رشد خونساز:

این مواد تولید سلولهای خونی را در مغز استخوان تحریک میکنند. فاکتور رشد اضافی در بدن میتواند اثرات شیمی درمانی بر روی مغز استخوان را تا میزان زیادی کنترل نماید. در طول شیمی درمانی ممکن است فاکتور رشد خونساز به صورت تزریقی تجویز شود تا تولید سلولهای خونی جدید به حفظ وضع سلامتی کمک نماید.

برای هر کدام از سلولهای خونی فاکتور رشد اختصاصی وجود دارد , که ممکن است در طول درمان از انواع آنها استفاده شود.

بیشتر فاکتورهای رشد بصورت تزریق زیر جلدی تجویز میشود. محل تزریق میتواهند بازو , ران , باسن یا شکم باشد و با توجه به نوع فاکتور رشد بصورت روزانه , یک روز در میان و هفتگی تزریق میشود.

فاکتور های رشد دارای عوارضی هستند که معمولآ جدی نیستند و به وسیله دارو درمانی به خوبی قابل کنترل هستند. همه عوارض ناشی از تزریق فاکتور رشد موقتی بوده با پایان درمان ناپدید میشوند.

بعضی از این عوارض عبارتند از : ادم (ورم) , طپش قلب , درد استخوانی و افزایش فشار خون

در جدول زیر فاکتورهای رشد و موارد مصرفشان توضیح داده شده است.

صفحه بعدی »»»

 مطالب مرتبط:

 مدیریت مشکلات خونی (1)

مدیریت مشکلات خونی (2)

مدیریت مشکلات خونی (3)

مدیریت مشکلات خونی (4)

راهنمای افت گلبولهای سفید در بیماران سرطانی

 خواننده گرامی سلام ؛ 

با تواضع و ادب ...سایت "ایران انکو" پیرامون موضوعات سرطان به قلم نگارنده  افتتاح شد .

بازدید ، نظرات و نوشته های شما دلگرمی بخش خواهد بود.